اخیرا یک سند بسیار مهم و قابل تامل متعلق به سازمان سیا مربوط به حدود ده سال قبل از طبقه بندی خارج و قرار است بزودی منتشر شود که به بخش هایی از آن اشاره می شود؛ ترجمه برخی قسمتهای مهم این سند در ذیل می آید:
در این سند انگیزه ایجاد داعش و گروه های تکفیری برای سرنگونگی اسد اینطور ذکر شده که اسد یک علوی از یک اقلیت است که بر اکثریت سنی حکومت میکند؛ با وجود اینکه دولت اسد، دولت بسیار آزاد و سکولار است، اما وجود اکثریت سنی، فرصتی خوبی برای خارج کردن ریاست دولت از دست اقلیت علوی می باشد.
با توجه به اینکه ارتش سوریه هم به طور کلی در دست علویان است، میتوان با تهییج سنی ها، آنها را با علویان در ارتش درگیر کرد.
تنش بین علویان و سنی ها در سال های اخیر (سند برای قبل از سال ۲۰۱۱ است) به صورت مخفی وجود داشته اما برای ایجاد یک خشونت عملی جدّی توسط عامل های محرک ما امکان پذیر است و ظرفیت آنرا دارد.
وجود اکثریت علویان در ارتش به خوبی کمک خواهد که ارتش سوریه بر سنی هایِ تحریک شده غلبه کند و این خبر خوبی برای ماست زیرا میتوانیم با کمک آن سنی های بیشتری را تحریک کنیم و حتی افسر های رده پایین تر در ارتش سوریه را برای شکل دهی نیروی نظامی تحریک کنیم.
این امر در نهایت باعث می شود تا خشونت و کشت و کشتار بین مردم شکل بگیرد و سنی های بیشتری در مقابل دولت سوریه بایستند.
ما فکر میکنیم تحت هر سناریویی موضع مسکو در خصوص سوریه محکم باشد اما در نهایت پیش بینی میکنیم که به هر حال طی این فرآیند، ارتش سوریه به طور کلی نابود و تضعیف شود و نهایتا رهبران اسرائیل (رژیم صهیونیستی) میتوانند از این فرصت استفاده کنند و کار آسانی برای مقابله و تصرف سوریه داشته باشند.
پس از نابودی سوریه توسط اسراییل (رژیم صهیونیستی)، باید با کمک هم (با کمک آمریکا) رژیم جدیدی را در سوریه مستقر کنیم. روس ها در هر صورت تمایل کار کردن با علوی ها را دارند اما باید ما گزینه ها رو طوری بچینیم که دیگر هیچ شانسی در دولت جدید برای به قدرت رسیدن علویان وجود نداشته باشد. اگر سنی ها به قدرت برسند، موضع دولت روسیه تضعیف خواهد شد.
از دیدگاه واشنگتن، ما پیش بینی میکنیم که در بدترین حالت، اگر سنی ها نتوانند دولت اسد را ساقط کنند، میتوان انتظار داشت چند نوبت کودتای نظامی رخ دهد زیرا اسد یک نفر است و نمیتواند همه را تک، تک، کنترل کند و ما افرادی را در این میان پس از به وجود آوردن آشوب ها پیدا خواهیم کرد که مایل به کار کردن بیشتر با دولتی نباشد که با سنی ها میجنگد.
پس از ادامه دادن این درگیری ها در سوریه به مدت طولانی، باید این کشور را در یک الگوی تکراری نا امنی قرار دهیم تا امکان قوت گرفتن نیروی نظامی قوی ای در آن به هیچ وجه امکان پذیر نباشد.
تعویض رژیم سوریه و ایجاد خشونت در آن کشور میتواند در نهایت به شکل گیری گروه های تروریستی مختلفی در این منطقه کمک کند و سوریه را به منطقه ای جذاب و مورد پسند تروریست های بین المللی تبدیل نماید.
ما فکر میکنیم که منافع آمریکا در سوریه احتمالا در بهترین شکل، فقط توسط یک رژیم سنی میتواند تامین شود که تمایل به سرمایه گذاری و کمک های غرب هم داشته باشد. چنین رژیمی احتمالا تمایل بسیار کمتری خواهد داشت که تا تنشی با اسرائیل (رژیم صهیونیستی) ایجاد کند.
براساس گزارشات دریافتی از سفارت آمریکا، در حال حاضر پرزیدنت اسد در موقعیتی بسیار قدرتمند قرار دارد و سوریه دارای ثبات بسیار و احترام فراوان در جهان عرب است. اسد ارتش را از طریق شبکه هایی امنیتی و ویژه کنترل میکند که توسط وطن پرستانی دست چین شده اداره می شود.
وجود چهره های برجسته سنی نزدیک به دولت و آزادی های بسیار باعث شده تا مخالفت های مردم با دولت حداقل باشد. مخالفت های اسد با اسرائیل (رژیم صهیونیستی) و مانورهایش در لبنان باعث شده تا احترامش در میان سوری ها به عنوان یک بازیکن کلیدی در سیاست خاورمیانه بالا رود. به طور خلاصه سوریه کشوری پایدار و امن است. اما با این حال در کنار مهارت های کشورداری اسد، وضعیت سلامت او محل تردید است چرا که وی در سال ۱۹۸۳ دچار حمله قلبی شده بود. وی جانشینی ندارد و مشخص نیست چه کسی قرار است به جای او در انتخابات های آتی شرکت کند. این قضیه هنوز آزمایش نشده است.
برخی اساتید دانشگاه های غربی در بررسی های خود مشاهده کردند که حزب حاکم در سوریه باعث برخی تنش های قومی در جامعه سوریه شده است. علویان که در حال حاضر دولت سوریه زیر نظر آنهاست ( اسد هم خودش یک علوی است)، یک زمانی روستانشین های سطح پایین در مقابل جامعه سنی ها بوده اند. این قضیه میتواند بیشتر برای جامعه سنی تبیین شود.
بر اساس گزارش سفارت آمریکا، روی کار آمدن اسد، باعث شده تا وی برنامه های زیادی برای گسترش و پیشرفت روستاها پیاده سازی کند که این برنامه ها به هزینه پیشرفت نکردن شهرها تمام شده است. شهرهایی که اکثریتی سنی نشین دارند. این برنامه ها باعث شده تا مراکز صنعتی و تجاری زیادی در مناطق روستایی ایجاد شود و قدرت سنی ها در مسائل صنعتی کشور کاهش پیدا کند.
اقتصاد سوسیالیستی باعث شده یک بار سنی های اخوان المسلمین در میانه دهه ۱۹۷۰ اقدام به قیام مسلحانه کنند. اسد در نهایت آن شورش را در سال ۱۹۸۲ شکست داد (منظور پدر بشار اسد است) اما این شکست گروه های مخالف، به قیمت حمله به مناطق شهری سنی ها شد که در جریان آن صدها نفر کشته شدند.
اسد نقش مستقیم سوریه در لبنان را به کار با شبه نظامیان محدود کرده اما ما فکر میکنیم او میخواهد در آینده تسلط سوری را با حمایت کامل از لبنان نشان دهد تا مانع افتادن لبنان به دست اسرائیل (رژیم صهیونیستی) شود . زیرا لبنان میتواند تبدیل به پایگاهی برای اسرائیل (رژیم صهیونیستی) برای حمله به سوریه شود. اسد معمولا به طور کلی از اقدامی که به جنگ جدی با اسرایل (رژیم صهیونیستی) شود، خودداری کرده اما فکر میکنیم او روزی برای تثبیت و نمایش قدرت خود، دست به یک اقدام نظامی علیه اسرایل (رژیم صهیونیستی) خواهد زد که این کار میتواند باعث تزلل جایگاه داخلی وی در کشورش شود و یا حتی شکست او از اسرایل (رژیم صهیونیستی) میتواند برای او گران تمام شود.
سوریه مرکز اصلی و مهم نفوذ مسکو در خاورمیانه است؛ هرچند مسکو مخالف تغییرات سیاسی اساسی در سوریه و اصلاحات در این کشور پس از فروپاشی شوروی نیست، با این وجود، روسیه و متحدان اروپای شرقی اش تقریبا تمام سلاح های ارتش سوریه را تامین میکنند و روسیه بیشتر از هرجای دیگری در میان کشورهای جهان سومی، به دولت سوریه سلاح میدهد.
با وجود وابستگی همیشگی سوریه به روسیه اما سوریه استقلال خودش را زمانی نشان داد که با درخواست شوروی برای حمله به لبناندر سال ۱۹۷۶ مخالفت کرد.
در سند سیا در مورد حلقه درونی اسد، هنوز قسمت هایی از متن سند حالت محرمانه دارد؛ مثلا نام ۵ مشاور اصلی اسد سانسور شده ولی گفته شده که علوی هستند و مسئولیت های آنها ذکر شده که یکی از آنها مسئول بررسی مشکلات داخلی است.
در خصوص برادر اسد هم که در پاریس است، مطالبی عنوان شده و پیش بینی کرده که وی جایگزین احتمالی بشار اسد خواهد بود.
در ادامه سند روی افرادی از دولت وقت (مربوط به حدود ده سال قبل) تمرکز شده که میتوانند جای اسد را بگیرند و سنی هم هستند؛ مثل وزیر دفاع و بعضی از وزرای دیگر و در ادامه سند سنی ها و علوی ها را بررسی کرده و به حزب بعث و ارتش سوریه پرداخته است.